Türkiye'nin EN ESKİ OKULU olan Hoca İlyas Ortaokulu, Bursa Vakıf Defterinde 1468 tarihli Hocailyaszade Mehmet Efendi Vakfı adina kayıtlı olup, kitabesinde okulun ismi Müdafaâ-i Milliye Hocailyaszade Vakıf Mektebi olarak geçmektedir.
Okulun banisi (kurucusu) Hoca Mehmet Çelebi Bin Hoca İlyas (Öl. 1510) tarafından 1468 yılında vakfedilmiştir. Kamil Kepecioğlu'nun Bursa Kütüğü eserinin 2. cildinde kurucumuz hakkında şu bilgiler verilmektedir: Hoca İlyas'ın oğludur. 1523'ten evvel ölmüştür. Hayatta iken Bursa'nın en zenginlerinden idi. Şehzade Şehinşah Çelebi ve diğer sultanlar aylıklarını bundan alırlardı. II. Bayezid'in oğlu Şehinşah Çelebi, 1504 yılında Hoca İlyas oğlu Hoca Mehmed Çelebi'den 34.000 akçeyi aşan bir miktarı borç olarak almıştı.
1912-1914 yılları arasında zamanın Milli Eğitim Müdürü Cumalı Beyin teşvikleriyle Özel İdare tarafından şimdiki kullandığımız bina yapılmış ve okula Müdafaa-i Milliye Hocailyaszade Vakıf Mektebi ismi verilmiştir. Okulun bahçesinde bulunan Hocailyaszade Mehmet Çelebi ailesine ait mezar taşları 1933 yılında okul müdürü Ali Ulvi Boysan tarafından kaldırılmıştır. 1948-1953 yılları arasında Türkiye genelindeki okul isimleri numaralandırılmasında dolayı Bursa Merkez 15. Mektep olarak isimlendirilmiş ve sonrasında Hocailyas İlkokulu adını almıştır. 2012-2013 eğitim-öğretim yılından itibarende Hocailyas Ortaokulu olarak eğitim öğretime devam etmektedir.
Cemal Nadir Güler okulumuzda görev yapan muallimlerdendir. 11 Eylül 1922'de Yunan işgalinin sona ermesinden sonra Cemal Nadir'i sevenler, İstanbul maarif müdür muavinliğinden Bursa'ya maarif müdürü olarak gelen Haydar Beye rica ederler. Cemal Nadir, her biri ayrı bir semtteki yedi okula seyyar resim öğretmeni olur. O okullardan biride Hocailyaszade Mektebidir. Yine Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ hanımefendinin babası Hafız Zekeriya İtil de okulumuzda 1924-1930 tarihlerinde muallim ve baş muallim olarak görev yapmıştır.
Kurucu İl başkan yardımcımız Semih Özyıldırım'ın Babasının annesinin babası (İstiklal Harbi Gazisi) Osman Necati Ebcim 1943-1964 yılları arasında müdürlük yapmıştır.Başkan yardımcımız ve sülalesi bu okuldan mezundur.