19 Ağustos 2021 tarihinde, Cumhurbaşkanlığı tarafından 6 Eylül itibariyle okulların açılacağı, covid aşısı olmamış öğretmen ve görevli diğer personelin, haftada 2 kez PCR testi yaptırması gerektiği açıklanmış, 20 Ağustos 2021’de de İçişleri Bakanlığı valiliklere seyahat ve toplantılar için PCR testi zorunluluğu getiren genelge göndermiştir.
Genelgeye göre;
6 Eylül 2021 Pazartesi gününden itibaren aşısız veya hastalığı geçirmemiş kişiler konser, sinema ve tiyatro gibi etkinliklere katılmak ve özel araç hariç uçak, otobüs, tren veya diğer toplu ulaşım araçlarıyla gerçekleştirecekleri şehirlerarası seyahatler için son 48 saatte yapılmış negatif sonuçlu PCR testi zorunluluğu getirilmiştir.
Beraberinde mülki amirler tarafından il ve ilçelerde vatandaşların toplu olarak bulunduğu diğer etkinlikler veya faaliyetlerden faydalanacak hastalığı geçirmemiş veya aşısız kişiler için İl/İlçe Hıfzıssıhha Kurulu kararlarıyla HES kodu üzerinden PCR test kontrolü zorunluluğu getirilebileceği ifade edilmiştir.
Cumhurbaşkanlığı açıklamasında aşılanmamış öğretmen ve görevli personele haftada 2 kez PCR testi zorunluğu getirileceği zikredilmiş, ancak aynı ortamda bulunacak olan öğrenciler ve velilerden bahsedilmemiştir.
• 2019 yılı Aralık ayı sonunda Wuhan’da başlayan Covid -19 pandemisi ile mücadelede günümüzdeki gelişmelere göre bilinen en etkili silah aşı uygulanması olarak görünmektedir.
• Aşılanma hızı azaldıkça hastalık etkeni olan Sars Cov-2 virüsü daha fazla yayılarak yeni mutasyonlar geçirmekte, daha bulaşıcı daha ölümcül varyantlar ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle pandemiyi ortadan kaldırmada sadece bir topluluğun, bir ülkenin değil, tüm dünyanın hızla aşılanması gerekmektedir.
• Her birey, her topluluk aşı olma hususunda sorumlu durumdadır.
• Toplumda aşılarla ilgili genel bir kararsızlık/karşıtlık yanında, özelde covid aşısına karşı bir kararsızlığın da var olduğu görünmektedir. Bu kararsızlıkta, covid aşılarının çok hızlı üretilerek acil kullanım onayı ile uygulanmaya başlanması, tekrar tekrar adı anılıp bir türlü üretilemeyen yerli aşı beklentisi, yetkililerin Çin’den aşı alırken inaktif aşıları överek, diğer aşıları yermesi, Avrupa ülkelerinin Sinovac aşısını tanımaması nedeniyle 2 doz Sinovac ile aşılananlara 4. doz aşı tanımlanması, ardından tanımlamanın kaldırılması gibi tutarsız açıklamalar etkili olmuştur.
• Pandeminin başından beri gerek hastalıkla, gerekse aşılarla ilgili veriler açık kaynaklardan paylaşılmamakta, birbiriyle çelişen açıklamalar vatandaşlarımızın güvenini sarsmaktadır.
• Zorunlu aşı yaptırma mümkün olmadığı gibi, aşı yaptırmayan bir şoförün kullandığı araca yolcular binmekten kaçınacak, aileler aşı yaptırmayan öğretmenin sınıfına çocuklarını göndermek istemeyecektir.
• İçişleri Bakanlığı’nın genelgesinde belirtilen haftada iki kez PCR testi ise, uygulanması bireyler için çok zorlayıcı, sağlık sistemine ekonomik ve insan gücü bakımından kaldırılamaz bir yük olacaktır.
• Tarama amacıyla ABD, İngiltere (1), Almanya gibi pek çok ülkede bireylerin kendilerinin yapabileceği #EvdeHızlıTest uygulaması başlamıştır. Evde yapılabilen tükürük testleri, güvenilirliği yüksek ve daha az maliyetlidir (2). Son olarak Tokyo Olimpiyatlarında tükürük testi kullanılmıştır. Ülkemizde Bilkent Üniversitesinin geliştirdiği 10 saniyede netice veren hızlı test çalışmalarının son aşamaya geldiği basından görülmektedir (3).
Gelecek Partisi Olarak Önerilerimiz:
• Aşı kararsızlığı/reddi olanların kaygılarının kaynağının araştırılması, aşı ile ilgili reaksiyon ve yan etkilerin bilimsel ve şeffaf olarak paylaşılması,
• Aşılanma oranlarını yükseltmek için yetkililerin, hekimler, psikologlar, sosyologlar ve eğitimcilerle iş birliği içinde mültidisipliner çalışmalar yapması, kanaat önderleri ve tanınmış sanatçı ve sporculardan destek alınması,
• Sağlık otoritesinin çelişkili ifade ve tutumlardan kaçınıp, istatistiki verilerin uzman görüşüyle birlikte açık kaynaklarda paylaşması,
• Covid-19 pandemisi ve aşı hakkında yapılan haber ve yorumların sağlık hukuku alanında uzmanlaşmış hukukçular ve sağlık habercileri tarafından etik değerlere uygun olarak verilmesi,
• Sağlık sistemi ve sağlık çalışanlarına, altından kalkamayacağı kadar yük bindirecek olan zorunlu PCR testi yerine Gelecek Partisi olarak 19 Mayıs 2021’de teklif ettiğimiz (4), ABD, İngiltere, Almanya ve pek çok gelişmiş ülkenin yaygın olarak uyguladığı #EvdeHızlıTest yöntemi ile bireylerin kendi testlerini kendileri yapması, testi tek başına yapamayanlar için çevrelerinde okuma yazma bilen gönüllü destek gruplarının oluşturulması, PCR testinin şüpheli durumlar için kullanılması,
• Hızlı test kitlerinin bireylere ücretsiz dağıtımının sağlanması gerekmektedir.
Sağlık Politikaları İzleme Kurulu Başkanlığı
Kaynaklar:
1. https://www.amerikaninsesi.com/a/yirmi-saniyede-sonuc-veren-corona-testine-onay/5829994.html
2. Considerations for the use of saliva as sample material for COVID-19 testing
3. https://w3.bilkent.edu.tr/www/diagnovir/
4. https://t.co/rxlFKRjxZK?amp=1