EYT Sorununun Çözümünde Gelecek Modeli
Yıllarca emek harcamış, belli hakları elde etmiş ancak yasal çerçevenin değişmesi sebebiyle iş yaşamına başladığında vaat edilenden çok farklı şartlarla karşılaşmak zorunda kalmış Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) sorunu yıllardan beri göz ardı edilmektedir.
Hükümetin ve özellikle ekonomi yönetiminin anlaşılmaz bir biçimde inatla sürdürdüğü yanlış politikaların sonucu işgücü ortamında yaşanan bozulma, gençlerimizle birlikte en çok bu kesimi olumsuz etkilemekte, mağduriyet tablolarına sebep olmaktadır.
Nüfusun yaşlanması ve sosyal güvenlik sistemlerinin baskı altında olması bütün dünyayı etkileyen ciddi bir ekonomik sorundur. Bu çerçevede, emeklilik yaşının ve emeklilikte sağlanacak hakların, demografik eğilimler ve sosyal güvenlik kuruluşlarının dengeleri dikkate alınarak belirlenmesi şarttır. Bugünkü refahı artırmak için gelecek nesillerin üzerine taşınması mümkün olmayacak bir yük bırakmak da hakkaniyete uygun değildir.
EYT ekonomideki bozulmayla artık sosyal bir sosyal bir sorun haline dönüşmüştür.
Bununla birlikte, bu çerçeveye bağlı kalarak yine de EYT mağduriyeti yaşayan 5 milyonun üzerinde vatandaşımızın sorunlarına çözüm bulunabilir. Bu bizim siyasal anlayışımıza göre bir tercih değil, zorunluluktur. Nüfusumuz sürekli artmasına karşın, son 5 yıldır ilave istihdam yaratılmamış, 5,5 milyon gencimiz “ev genci” olmuşken, çoğunluğu 50 yaşına yaklaşmış EYT mağdurlarının iş bulma şanslarının artık ne kadar düşük olduğu açıktır. İstihdam piyasasında artık hiçbir vatandaşına eşit olanak sağlayamayan devletin, kendine yıllarca prim ödemiş vatandaşlarına sahip çıkması sosyal devletin gereğidir.
Gelecek Partisi; popülizmin ülkeye ve geleceğimize verdiği zararın bilincinde, kaynakların ne kadar değerli olduğunu daima gözeten, ekonomik verimliliğin önemine inanmış bir partidir. Bu doğrultuda; somut verilerle, bilgi ile makul olanı ve mümkün olanı hedefler. Siyaseti somut önerilerle ve çözümlerle yapar. Bizim için asıl olan “Türkiye için, milletimiz için, ilkelerimiz çerçevesinde doğru olan nedir?” sorusunun cevabını bulmaktır
EYT sorununun siyasallaştırılması yerine verilerle tartışılması gerekmektedir.
Yukarıda vurguladığımız ilkeler ve anlayış çerçevesinde, EYT mağdurlarını temsil eden sivil toplum örgütleri ile iş birliği yaparak, bağımsız bir kamuoyu araştırma şirketine yaptırdığımız saha araştırması sonuçlarına dayalı bir model oluşturduk.
Böylece ilk kez EYT sorununu gerçek verilerle çalışarak, hem mağdur sayısı ve mağdurların davranış eğilimlerini ölçmüş, hem de olası çözümün devlet bütçesine etkisini incelemiş olduk.
Bu çerçevede, kurulduğu günden bu yana Gelecek Partisi, kamuoyunun karşısına Türkiye’nin önemli siyasi ve ekonomik sorunlarına çözüm getirecek somut, makul, derhal uygulanabilir önerilerle çıkmaktadır.
“Ekonomide Gelecek Modeli”, “Tam Demokrasi İçin Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem” ve “Temiz Siyaset Belgesi” sonrasında, Emeklilikte Yaşa Takılanlar ( EYT) sorununun çözüm önerimizi de kamuoyunun dikkatine sunmak isteriz.
EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR (EYT) İÇİN ÇÖZÜM ÖNERİLERİMİZ
Buna göre, Gelecek partisi iktidarında 4447 sayılı yasa ile geriye yönelik haklarını kaybeden EYT mağdurları için çözüm önerimizin ana hatları şu şekildedir.
1. Asgari 5000 gün sosyal güvenlik primi ödemiş olmak ve herhangi bir işte çalışmamak kaydıyla, herkes emeklilere tanınan bütün sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanacaktır. (EYT’lilerin birikmiş GSS prim borçlarının ise affı yoluna gidilecektir)
2. Asgari 5000 gün sosyal güvenlik primi ödemiş olmak ve herhangi bir işte çalışmamak kaydıyla, erkeklerde 48, kadınlarda 46 yaşından gün almış olanlara halen en düşük emekli maaşına denk bir meblağ “Hak kazanım öncesi desteği” kapsamında yasal olarak emekliliğe hak kazanana kadar veya herhangi bir işte çalışmaya başlayıncaya kadar süre sınırı olmaksızın ödenecektir.
3. Asgari 7000 gün sosyal güvenlik primi ödemiş olmak ve herhangi bir işte çalışmamak kaydıyla erkeklerde 48, kadınlarda 46 yaşından gün almış olanlara “asgari ücretin net tutarını geçmemek koşuluyla” emekli olmaları halinde alacakları emeklilik maaşı eşdeğeri “hak kazanım öncesi desteği” kapsamında, yasal olarak emekliliğe hak kazanana kadar veya herhangi bir işte çalışmaya başlayıncaya kadar ödenecektir.
4. 5510 sayılı kanunla yeniden düzenlenen aylık bağlama oranlarındaki %70 seviyelerinden %28 seviyelerine düşüş sonunda; insanca yaşamak için elverişli şartları sağlayamayacak kadar düşük emekli maaşlarının bağlanması ve yine aynı kanunla “kayıt dışı istihdamı” teşvik eden çalışma süresi arttıkça bağlanacak maaşta meydana gelen azalma konularında da düzeltici yönde adımlar atılacaktır.
5. 8 Eylül 1999 yılında çıkarılan 4447 sayılı yasanın çalışanların aleyhine olacak şekilde geçmişe yönelik olarak uygulamaya alınması nedeniyle oluşan kaybın azaltılması için, yönetime geldiğimizde ülkenin ekonomik imkanları da göz önüne alınarak; mümkün olan adımlar atılacaktır.
Bu çerçevede önerdiğimiz çözümün derhal uygulamaya sokulması halinde, saha araştırmamızın ortaya koyduğu somut veriler doğrultusunda EYT mağdurlarımızın birçoğunun sorunlarının çözülmesi mümkün görülmektedir.
Bunun bütçeye getireceği yükün, (EYT mağdurlarının yapacağı harcamalardan sağlanacak ilave vergi gelirleri ihmal edilse bile) milli gelirin binde 8’ile %1’i arasında olacağı hesaplanmaktadır.
Altını bir kere daha çizmekte yarar görüyoruz; Türkiye’de eksikliği çekilen şey kaynak değildir. Eksik olan ehliyetli ve liyakatli yönetimdir. Eksikliği çekilen dürüst ve şeffaf kamu yönetimi anlayışıdır. Eksikliği çekilen yolsuzluğa bulaşmamış, ahbap-çavuş kapitalizmine dönüşmemiş devlet yönetimidir. Eksikliği çekilen israftan, gösterişten, yandaş kayırmacılığından uzak siyasettir.
Gelecek Partisi bunun için var.