Kuru Üzüm Vurgunu ve Tarım Bakanına Sorularımız - TBMM Basın Açıklaması

• Türkiye dünyanın en büyük çekirdeksiz kuru üzüm üreticisi ve ihracatçısıdır. Ülkemizin dünya ticaretine konu olan ve ihracatta büyük öneme sahip ürünlerinden birisi çekirdeksiz ve özellikle “Sultani tip” kuru üzümleridir.

• Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğünün 2020 Yılı Kuru Üzüm Sektör Raporu’na göre; dünya çekirdeksiz kuru üzüm rekoltesinin 5 yıllık ortalaması yaklaşık 1 milyon 327 bin tondur.

• TMO 2021-2022 yılı kuru üzüm destekleme alımını doğru politikalar güderek organize edemediği, enflasyon ve üretim girdi artış oranların altında taban fiyat uygulamaları ile ağırlıklı olarak en başta Manisa olmak üzere İzmir ve Denizli'de ki yaklaşık 110 bin kuru üzüm üreticisi ailelerin adeta kabusu haline gelmiştir.

• Ülkemiz, dünya ortalama rekoltenin %20’sine tekabül eden 260-300 bin tonluk üretim ile dünyada oldukça büyük bir paya sahiptir. Yine, ülkemizde çekirdeksiz kuru üzüm üretimi, Ege Bölgesi’nde yer alan Manisa, Turgutlu, Salihli, Akhisar, Menemen, Kemalpaşa, Çal ve Çivril’de yoğunlaşmıştır. Üretim miktarı Manisa’da %87, İzmir’de %9 ve Denizli’de %4 civarındadır.

• Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2019 verilerine göre; dünya kuru üzüm ihracatında ilk sırada yer alan Türkiye, 2019 yılında 520 milyon dolar karşılığında, yaklaşık 243 bin ton kuru üzüm ihracatı gerçekleştirmiştir. Türkiye, kuru üzüm ihracatının %75-80’ini AB ülkelerine yapmaktadır. Bu ülkeler içerisinde de İngiltere, Almanya ve Hollanda en çok ihracatın yapıldığı ülkelerdir.

• Üretilen ürünün yaklaşık %85’inin ihracata konu olması sonucunda dünya ticaretinin yarısına yakınına sahip olduğumuz ve yıllık 400-500 milyon dolar döviz geliri ile en önemli ihraç ürünlerimiz içinde yer alan çekirdeksiz kuru üzümün, tarım ve ticaretinin geliştirilmesi ve sektörün sorunlarının giderilmesi ülkemiz için oldukça önemlidir.

• Ancak TMO, üreticiden aldığı ürünleri satarken şaibeli işler yaptığı medyaya yansımıştır.

1) Bu iddialar hakkında Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) 2021 yılından günümüze ürün sattığı özel firma ve şahıslara yönelik “ödemelerde kolaylık tanıma” adı altında ne gibi uygulamalara imza atmıştır?

2) Hazine para bulmak için yüksek faiz ile tahvil satmaya çabalarken (bazı kuru üzüm üreticilerinin tarafımıza aktardığı bilgilere göre); bir takım özel firma ve şahıslar TMO’dan ürün alıp, işleyip, ihraç edip ortalama 45 günde paralarını döviz cinsinden alırken, TMO’ya olan borçlarını neredeyse hiç vade farkı ödemeden 3-6 ay sonra ödedikleri iddia edilmektedir. Bu iddialar doğru mudur?

3) 2022 yılında kuru üzüm birtakım spekülatörlerin oyunları ile ortalama 7.5-13 TL/KG aralığında alınırken TMO’nun devreye girmesiyle kuru üzüm fiyatları numarasına göre 20-26 TL/KG fiyatına çıkarılmıştır. Bu durum üreticiyi sevindiren bir gelişme olması gerekirken olay farklı bir seyir almış,

4) 2022 yılı mahsulünü, ortalama maliyet fiyatı 25 TL/KG olarak 91 bin stoku olan TMO, yaklaşık 8-10 ay bekledikten sonra 2023 Temmuz sonuna kadar yaklaşık 75 bin tonunu 26.5 TL/KG ortalama fiyattan özel üzüm işletmelerine resmen peşkeş çekmiştir. Düşünsenize aradan nerdeyse bir seneye yakın zaman geçmiş ve bu arada kuru üzüm rekoltesi düşmüş ve fiyatlar piyasada iki katına çıkmış ama TMO 75 bin ton kuru üzümü aldığı fiyata birilerine satmış. Yahu bunun akılla mantıkla ticaretle uzaktan yakından ne ilgisi var. Bu resmen birilerine milletin ve de de kamumun malını yağmalamak değil midir?

5) Bakınız basit bir hesap yapalım:
TMO aylar sonra aynı fiyattan sattığı kuru üzümün piyasada alınıp satılan reel değeri 60 TL. 
75 bin ton 75 milyon kilo kuru üzüm.
Aradaki fiyat farkı: 33.5 TL.
75.000.000X33.5 TL=2.512.500 TL. yani 2 milyar 512 milyon Lira.
Bir başka ifadeyle yaklaşık 88 milyon dolar.
Biz neyi konuşuyoruz: Dilan Polat vurgun vurup Seçil Erzan Futbolcuları dolandırmış, Fatih Terim bilmem ne yapmış.
Kaç para? Beş on milyon dolar. Yahu Birileri kamu eliyle kamu kaynaklarını ve üreticinin 90 milyon dolarını bir kalemde dolandırmış biz neyi konuşuyoruz.
Ve bu yüzlerce kalemde ve sektörde yapılıyor arkadaşlar.
Ülkenin devletin milletin nasıl dolandırıldığına nasıl soyulduğuna bakar mısınız?
Birilerine servet transferi yaparken şeytanın aklına gelmeyecek fikirler icat ediyorlar. Vallahi billahi pes yahu.
Sorduğumuz bu sorulara cevap verdiler mi? Elbette hayır. Muhtemelen bu açıklamalardan sonra bir cevap vereceklerdi. Verecekleri cevabı da ben şimdiden söyleyeyim:
Tarımda şu kadar bilmem ne yaptık, bu kadar ödeme yaptık, destek verdik, cumhuriyet tarihinin rekorlarını AK Parti olarak kırdık, Sudan gibi yerlerde toprak kiraladık (ki bu konuyu ayrıca konuşacağız) gibi beylik bir rapor yazıp gönderecekler.
Ayrıca

6) TMO’nun kuru üzüm bazında 2020 yılından günümüze ne kadar gelir elde edildi, kar ve zarar kaç TL’dir diye de sorduk.

7) TMO’nun 2020 yılından günümüze kuru üzüm rekolte tahminlerinin isabet oranı yüzde kaçtır diye de sorduğumuz sorunun da cevabını bekliyoruz.