2023 yılı Ocak ayında İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesinde bir grup akademisyen tarafından jcrpe-Galenos dergisinde yayınlanan; “Cinsiyet Hoşnutsuzluğu Olan Ergenlere Endokrinolojik Yaklaşım: Türkiye'de Üçüncü Basamak Bir Merkezde Pediatrik Endokrinoloji Bölümü Deneyimi’’ başlıklı çalışmada, çocukluk çağında görülebilen Cinsiyet Disforisi (hoşnutsuzluğu) olan 11-17 yaş arası 53 çocuktan 22'sine ergenlik durdurucu hormonlar kullanılarak ergenlik durdurulmuş, 2 kız çocuğunun memeleri alınmış, 5 erkek çocuğunun sesi ve yüzüne kadınsılaştırma operasyonu yapılmış, erkek çocuklardan birine meme büyütme operasyonu ve ilaçlar uygulanmıştır. Böylece toplamda 7 çocuğa cinsiyet değişikliğine yönelik bazı ameliyatlar yapılmış olduğunu öğrenmiş bulunuyoruz. (1).
Çalışmanın 2016-2022 yılları arasını kapsadığı, etik kurul onayının 2021 yılında alındığı belirtilmektedir.
Yayınlanan çalışmada takip edilen 53 çocuktan 22’sine ergenlik durdurucu hormonlar verildiği görülmektedir. Amerikan Pediatri Koleji (ACP) bu konuda, tıpkı Endokrin ve Diyabet Derneklerinin yayınladıkları basın açıklamasında olduğu gibi ‘’çocukluk çağı Cinsiyet Disforisi (hoşnutsuzluğu), çocukların algıladıkları cinsiyetleri ile biyolojik cinsiyetleri arasında belirgin bir uyumsuzluk yaşadıkları psikolojik bir durumu tanımlar. Cinsiyet Disforisi ergenlik öncesi çocukta meydana geldiğinde, hastaların büyük çoğunluğunda geç ergenliğe kadar düzelmektedir.” demektedir. Ayrıca ACP’nin güncel yayınlarında ergenlik durdurucu GnRH agonistleri ve çapraz hormonların ergenlik tamamlanmadan kullanılmasının kısırlığa yol açtığı belirtilmektedir. [2]
İngiltere Ulusal Sağlık Servisi, ergenlik durdurucu ilaçların kullanımını ‘’etkin ve güvenli bir tedavi olduğuna dair kanıt yok” gerekçesi ile yasaklamış, kullanımını zorunlu araştırmalar için sınırlamıştır.[3]
Kısaca bu yöntemi öneren güncel çalışma olmadığı gibi artık ilgili kurumlar ve ülkeler bu yöntemi yasaklamakta, pek çok araştırma bu ilaçların fiziksel ve ruhsal sağlıkla ilgili ciddi yan etkilerini listelemektedir. [4]
Ülkemizde, Medeni Kanunun 40'ıncı maddesine göre cinsiyet değişimi operasyonlarının ilk şartı bireyin 19 yaşından gün almış olması yani reşit olmasıdır. Reşit olan birey cinsiyet değişimi için başvurduğu zaman psikiyatri, psikoloji, endokrinoloji, Jinekoloji uzmanları ve ürologların bulunduğu bir heyet tarafından mültidisipliner olarak değerlendirilir. Ortalama 2 yıldan daha uzun bir süre izledikten sonra heyet tarafından verilen karara göre hareket edilir. ITF Dekanı da "cinsiyet sorunu yaşayan bireylerin başvuracağı" kurulun fakülte bünyesinde 2017 yılında oluşturulduğunu açıklamaktadır.
Yayında açıkça yazılan ve İTF dekanının “maalesef bu operasyonlar dışarda yapılmış” diyerek kabul ettiği operasyonlar ise geri dönüşümsüz olup cinsiyet değiştirme ameliyatlarının ilk aşamalarıdır ve 18 yaş altı ergenlere uygulanmıştır.
Çalışma incelendiğinde:
- Çocukların 3 aydan daha kısa psikiyatrik yönden takip edildiği anlaşılmaktadır.
- Tedavide kullanılan ilaçların SGK tarafından hangi tanı koduyla karşılandığı bilinmemektedir.
- Ergenlik durdurucu ilaç, çapraz hormon (östrojen) tedavisi ile birlikte sesi ve yüzünde kadınsılaştırma operasyonu yapılan bir erkek çocuğu, 1 yılın sonunda yeni bedeninden memnun olmadığı ve tüm ilaçları kestiği belirtildiği halde; ’tüm tıbbi müdahalelerde tedavinin kesilmesini gerektirecek bir durum gözlemlemedik.’’ denilmiştir.
- Ergenlik durdurucu ilaçlar başlandıktan sonra erkekten kadına döndürülme (MTF) tedavisi verilen ergenlerin kemik kütlesinde azalma (osteoporoz=kemik zayıflığı) geliştiği, yeterli D vitamini ve Kalsiyum desteğiyle anlamlı iyileşme gözlenmediği bildirildiği halde sonuç bölümünde " tüm tedaviler iyi tolere edildi ve etkiliydi, herhangi bir yan etki gözlenmedi’’ denilmektedir.
Sonuç olarak: İstanbul Tıp Fakültesi ve Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi akademik kadrosunda bulunan hocalar, kendilerine Cinsiyet Disforisi ile başvuran, yardım arayan çocuklara iyileşme şansı bırakmayacak şekilde ailelerini yönlendirerek ergenlik durdurucu ilaçlar, çapraz cinsiyet hormon tedavisi ve geri dönüşümsüz operasyonlar yapmışlar ve bunu vaka serisi olarak uluslararası dergide yayınlamışlardır.
ABD başta olmak üzere cinsiyet değiştirip pişman olanlar, geri dönüşümsüz operasyonlar nedeniyle Detransition Hareketi başlatmışlardır.. Bu durumun çarpıcı bir örneği olarak Chloe Cole adında 19 yaşında genç kız 27 Temmuz 2023'te Amerikan Temsilciler Meclisinde yüksek sesle:" Bana yalan söylenmesine ihtiyacım yoktu. merhamet ve sevilmeye ihtiyacım vardı. Sorunlarımın çözülmesi için terapiye ihtiyacım vardı. Cinsiyet değiştirmenin tüm sorunlarımı çözeceği yanılsamamın onaylanmasına değil." diye konuşmuş ve yürekleri yakacak şekilde ÇOCUKLUĞUM MAHVOLDU diye haykırmıştır. https://dunyacakop.com/cinsiyet-degistirip-sonra-bundan-pisman-olan-chloe-cole-temsilciler-meclisi-karsisinda-konustu/
Yasalarımıza göre 18 yaşını doldurmamış her birey çocuktur. Organ kaybına neden olan ve geri dönüşümsüz yüz operasyonları çocuğa yönelik suçlar kapsamında yaralama suçudur.
Çocukların anne babası tarafından korunması tartışılamaz bir gerçektir. Şayet onlar korumuyor ya da koruyamıyor ise bu görev büyük ebeveyn olan devlete aittir
Bu durumda:
- İstanbul Tıp Fakültesi Dekanı ve doktorları; çocuğa yönelik suç kapsamında olan 18 yaş altı çocuklara organ kaybına yol açan ve geri dönüşümsüz yüz operasyonlarını, Türk Ceza Kanunu md 280 gereğince‘ ’sağlık personelinin suçu bildirme’’ emrine uygun olarak suç duyurusunda bulunmuşlar mıdır?
- Retrospektif bir çalışma bile olsa çalışma yasalara aykırı olan çalışmaya etik kurul nasıl onay vermiştir?
- Yayına konu olan Cinsiyet Disforisi olan çocuklar, 18 yas altı olması nedeniyle çocuk psikiyatri uzmanları tarafından takip edilmesi gerekirken ITF de Çocuk Ergen Psikiyatri Anabilim Dalı ve uzman kadrosu da bulunduğu halde, cinsiyet sorunu yaşayanların başvurduğu kurulda İTF akademik kadrosundan neden hiç çocuk ergen psikiyatri uzmanı bulunmamaktadır?
- Bu çalışma ergenlerde yapıldığına göre çalışma kadrosu içinde yine biri hariçten olmak üzere neden 3 erişkin psikiyatri uzmanı bulunmaktadır? Çalışma erişkinlerle ilgili olmadığına göre erişkin psikiyatristlerinin bu çalışmadaki rolleri nedir?
İTF'nin 15/08/2023’te yayınladığı "çalışma çok yönlü araştırılacaktır" açıklaması bilimsel çalışmaların merkezi olan çok değerli fakültemiz adına sevindiricidir.
Yayını takip edip sosyal medya hesaplarından duyuran, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Sancaktepe Şehit Prof. Dr. İlhan Varank Eğitim Araştırma Hastanesi Üroloji Kliniği değerli hekimlerinden Prof. Dr. Zeki Bayraktar’a şükranlarımızı sunarız.
Geleceğimizin teminatı çocuklarımızın ruh ve beden sağlığının korunması; sağlıklı, üretken, mutlu ve huzurlu bireyler olarak özgürlük ortamında büyüyebilmesi için: Yürütmenin başı Cumhurbaşkanlığı, Sağlık Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, ,Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, YÖK, İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü ve Üniversite Konseyini, İstanbul Tıp Fakültesi Dekanlığını, Etik Kurulunu, Türk Tabipleri Birliğini, Türkiye Barolar Birliğini ve alanda çalışan Sivil Toplum Kuruluşlarını göreve davet ediyoruz.
Gelecek Partisi Sağlık Politikaları İzleme Kurulu olarak konunun takipçisi olacağız.
1-Karakilic Ozturan E, Ozturk AP, Bas F, Erdogdu AB, Kaptan S, Kardelen Al AD, Poyrazoglu S, Yıldız M, Direk N, Yuksel S, Darendeliler F. Endocrinological Approach to Adolescents with Gender Dysphoria: Experience of a Pediatric Endocrinology Department in a Tertiary Center in Turkey. J Clin Res Pediatr Endocrinol. 2023 Mar 29. doi: 10.4274/jcrpe.galenos.2023.2023-1-13
2-https://acpeds.org/position-statements/gender-dysphoria-in-children
3-https://www.engage.england.nhs.uk/consultation/puberty-suppressing-hormones/#:~:text=The%20policy%20proposition%20is%20that,August%20to%201%20November%202023.
4-Giovardi G. Buying time or arresting development? The dilemma of administering hormone blockers in trans children and adolescents. Porto Biomed J 2017;2:153-56.