GELECEK İÇİN MADENCİLERİMİZ
Yüzlerce maden işçi ve işçi ailesi işten çıkarma, iş kazası ve ölüm tazminatlarını alabilmek için yıllardır uğraşıyor...
Haklarını aramak için Tek sıra halinde ve mesafeli şekilde Ankara’ya yürüyen Somalı madencilere jandarma müdahale etti. 1 KM yürüyüp basın açıklaması yapmalarına izin verilmiyor.
Bir işçi gözaltına alınmadan önce hem devlete hem de jandarmaya tepki gösterdi: 'Bir işverene, tek adama gücü yetmeyen devlet, şimdi gücünü bizde sınıyor...’
Mücadele Ermenek ve Soma'da devam ediyor...
Madencilerin tazminatlarını alma talebiyle başlattıkları mücadele, hem Karaman Ermenek’te hem Manisa Soma’da devam ediyor.
Manisa Soma’da, Uyar Madencilik şirketi tarafından gerekçesiz işten çıkarıldıkları için tazminat haklarını talep eden 748 işçi ile birlikte şirketten iş kazası ve ölüm tazminatlarını alamayan 35 madenci ve madenci ailesi var.
Karaman Ermenek’te ise yaklaşık 450 madenci, akraba olan Uyar ve Özbey ailelerinin işlettiği altı maden ocağında çalışırken alamadıkları tazminatlarını talep ederek direnişlerini sürdürüyor.
Neden tazminatlarını yıllardır alamıyorlar?
301 işçinin hayatının kaybettiği maden ocağından, faciadan sonra Uyar Madencilik ve Soma Maden İşletmeleri AŞ tarafından tazminatsız ve gerekçesiz bir şekilde işten çıkarılan yaklaşık 3 bin 500 madenci için başlayan yürüyüş haftalar sürmüş, bunu izleyen günlerde işçilerin bir kısmının tazminatlarının Türkiye Kömür İşletmeleri tarafından karşılanmasını öngören torba yasa 2020 Temmuz ayında Meclis’ten geçmişti. Ancak Uyar Madencilik çalışanı işçiler, rödovans sistemiyle çalıştıkları ve farklı bir sözleşmeye tabii oldukları gerekçesiyle bu yasanın kapsamı dışında tutuldu.
Rödovans: Maden ruhsat sahalarının işletme hakkının özü kendisinde kalması koşuluyla hak sahibi tarafından sözleşme ile gerçek veya tüzel bir kişiye, bir süre tahsis edilmesidir.
TBMM sürecinde neler yaşandı?
16 Temmuz 2020’de torba yasadaki değişikliğinin görüşüldüğü Plan ve Bütçe Komisyonu toplantısında sert tartışmalar yaşandı.
Komisyonda pek çok milletvekili, yasanın Uyar şirketinin mağdur ettiği madencileri kapsamayacak şekilde hazırlanmasına karşı çıktı.
Yasa önerisinin Uyar Madencilik’i de kapsayacak şekilde genişletilmesi gerektiğini ve Somalı madencilerin bir kısmının değil, tamamının tazminat haklarının ödenmesi gerektiği söylendi.
Yasa maddesinin genişletilmesine dair bir önergeyi Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanlığına verildi ancak önerge AK Parti komisyon üyelerinin oylarıyla reddedildi.
Reddedilen önergede, rödovans sözleşmesi çerçevesinde yeraltı maden işletmeciliği yapan şirketlere, kıdem tazminatı yükümlülüklerini karşılama yükümlülüğü getiriliyor ve ilgili kamu kurumu da bunu denetlemekle görevlendiriliyordu.
Böylece şirketler kıdem ve ihbar tazminatlarını ödeme yükümlülüğünü yerine getirilmediğinde rödovans sözleşmesi re’sen sonlanacak, ilgili kamu kurumları asıl işveren sayılacak ve alacaklı madenciler mağdur edilmeyecekti.
Tüm itirazlara rağmen değişiklik teklifleri reddedildi ve Uyar Madencilik’in tazminatlarını ödemediği madenciler yasadan faydalanamadı.
Yasa kapsamı dışında bırakıldığı için bugün yeniden direnişe geçen maden işçilerinden biri de İdris Sarıkaya.
Uyar Madencilik’in Soma Geventepe mevkiindeki maden ocağında çalışırken, 2007’deki dinamit patlamasıyla bacağını kaybeden yüzde 48 engelli Sarıkaya, 13 yıldır tazminatını almayı bekliyor.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİMİZ:
- Maden işçilerimizin kıdem tazminatı istismar ediliyor...
Türkiye Kömür İşletmeleri tarafından verilen rödovanslı (kiralama sözleşmesi olan) sahalarda kıdem tazminatı verilmeyen işçilerin sorununun çözülmesi için gerekli yasal düzenlemeler yapılarak kıdem tazminatları ödenmelidir... - Kıdem Tazminatı’nın Kapsamı Genişletilmelidir...
Kıdem tazminatının dışında kalan ihbar tazminatı, ödenmeyen ücretler, fazla mesailer, iş kazası sebebiyle ölen ya da yaralananlara ödenmesi gereken tazminatlar maden işcilerimize ödenmelidir... - Maden işcilerimiz fiili hizmet zammından yararlanmalıdır...
Fiili hizmet süresi zammının tanımı; Yıpranma payı olarak açıklanabilir. Kişilerin riskli işlerde çalışmaları durumunda yıllık olarak belirli bir miktar prim eklenmesi anlamına gelir. Bu kapsamda çalışanların alacakları fiili hizmet zammı, 60,90,180 günlük prim eklemeleri şeklinde olacaktır. - Madencilik politikası belirlenmelidir...
Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler kalkınmalarını maden zenginliklerini gösterdikleri halde ülkemizde madencilik ve maden işçileri bulunması gereken yerde değildir. Bu nedenle madencilik sektörüne yön verecek, madencilerimizi mağdur etmeyecek madencilik politikası belirlenmelidir. - Yandaşa Harcamaktan Emek Verene Bütçe Kalmıyor...
Halkının ve emekçisinin haklarına sahip çıkmak, korumak ve bütçeyi halkından yana kullanmak devletin en büyük görevlerindendir. Geldiğimiz süreçte işçinin ve emekçinin bütçesi yandaşlara gitmektedir. - Madencilikte yapılan özelleştirmeler genelde başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
Bu sebeple kamudaki madenlerin özelleştirilmelerinde madenciliğe özgü yeni yöntemler belirlemelidir.
Yer altında güneşi hayal edenlerin günü, 4 ARALIK DÜNYA MADENCİLER GÜNÜ kutlu olsun...