Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı devlet okullarında görev yapmakta olan 30 bin civarında özel güvenlik görevlisi bulunmaktadır. 2017 yılında İŞKUR bünyesinde Toplum Yararına Programı (TYP) başlatılmıştır. Aktif İşgücü Hizmetleri Yönetmeliğine eklenen geçici bir maddeyle de Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı resmi okulların güvenliğinin sağlanmasına yönelik TYP uygulanabileceği hükmü getirilmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı okul güvenlikleri 7/28223 Esas Numaralı Toplum Yararına Program kapsamında; İşkur’a bağlı olarak devlet okullarında çalışan güvenlik görevlileridir. Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi okul güvenlik görevlileri asgari ücretle, haftada 45 saat çalışmakta, yemek ve yol parası gibi en basit sosyal haklardan dahi yararlanamamaktadırlar. TYP’ de çalışan okul güvenlikleri anayasal hakları olan sendikaya üye olma haklarını da kullanamamaktadır.
Her yeni eğitim- öğretim yılının başında işkura başvuran özel güvenlikler yaptıkları başvuruların ardından; kura, mülakat gibi aşamalardan geçerek geçici süreli olarak okullarda göreve başlamaktadırlar. Haziran ayının sonuna gelindiğinde ise ; çalıştıkları işlerinden TYP’de bulunan 24 ay kuralı nedeniyle ayrılmak zorunda kalmaktadırlar. Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olarak çalışan güvenlik personelleri 24 ay çalışma sınırı getirilen süreli işçilerdir. Bir dönemde 8 ay olmak üzere, üç eğitim öğretim yılı çalışabilmektedir. Bu süre dolduktan sonra ise bir daha toplum yararına projelere başvuramaktadırlar. Oysa bu işe girebilmek için belirli bir meblağ ödeyerek özel güvenlik eğitimi veren kurslarda eğitim görmektedirler, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından düzenlenen sınavlarda başarılı olduktan sonra, Özel Güvenlik Daire başkanlığı tarafından güvenlik soruşturmasından geçirilerek sicil taramasına girmektedirler. Tüm bu prosedürleri başarıyla geçen güvenlik görevlileri tam donanımlı olarak vazifesini yerine getirmeye hazır olmaktadır.
Okul güvenliği gibi süreklilik arz eden bir programda geçici işçi olmanın bir diğer sorunu ise her yıl değişen görev yerlerine alışmanın zor olmasıdır. Her yıl başka kurumda çalışan güvenlik görevlisi çevreye ve okula adapte olana kadar sene yarılanmaktadır. Okul güvenlikleri çalışmakta olduğu okullardaki nerdeyse tüm öğrencileri, öğretmen ve velileri yakından tanıyıp, okula nereden bir tehlike gelir, çevrede kuruma ve öğrenciye zarar verebilecek hangi tür etkenler var çok iyi bilmektedirler. Binlerce öğrencinin okuduğu kurumlarda dikkatli davranmak ve onlara gelebilecek zararları hızlıca ortadan kaldırmakla görevli olan okul güvenlikleri sürenin geçici olması sebebiyle motivasyon kayıpları yaşamaktadırlar.
Okullarda çalışan bir güvenlik görevlisinin dönem sonunda işten çıkarılması ilgili şahsa olduğu kadar çalıştığı okula da zarar vermektedir çünkü ilgili personel bu süre zarfında çalıştığı okulda tecrübe sahibi olmuş, okulun çevresini tanımış, fiziki yapıyı öğrenmiş, öğrenci ve velilerle bir bağ kurmayı başarmıştır. Dönem sonunda tecrübeli personelin işten çıkarılarak yeni personelin işe alınması ilgili okula ve öğrencilerimize karşı doğacak olası tehlikelere müdahaleyi olumsuz yönde etkileyecektir.
Her yıl başka bir güvenliğin hizmet vermesi kötü niyetli kimselerinde dikkatini celbetmekte, bu güvenlik açığından dolayı okul önlerinde ve giriş çıkışlarda istenmeyen durumlar yaşanmaktadır. Bir başka açıdan bakıldığında ise okul güvenliklerinin bir sonraki yıl aynı kurumda çalışamama korkusu nedeniyle; okulda verilen güvenlik harici işleri (temizlik, çay servisi, bahçe bakımı vb.) kabul etmek durumda kaldığı görülmektedir.
Okullarda çalışan güvenlikler asgari ücretle geçimini sağlamakta, ayrıca yemek ve yol parası gibi hakları da bulunmamaktadır. Çalıştıkları süre bir yıldan az olduğu ve işçi statüsünde olmadıkları için kıdem tazminati, ihbar tazminatı ve işsizlik maaşı gibi haklarından da mahrum olmaktadır. Ayrıca bu yıl TYP programında çalışan özel güvenlikler Kovid-19 salgını ile okulların tatil olması sebebiyle pandemi sürecinde bulundukları illerin valiliklerinden gelen resmi yazı ile sosyal vefa destek gurupları, hastaneler , semtpazarları , karantina yurtları, postaneler ve daha birçok kamusal alanda aktif olarak görev almış, devletine ve milletine zor günde destek olmuşlardır.
Gerek okullarımızın ve öğrencilerimizin güvenliklerinin sağlanabilmesi gerekse güvenlik görevlilerimizin mağduriyetlerinin giderilmesi için tüm Toplum Yararına Programlar kapsamında çalışan okul güvenliklerine sürekli işçi statüsü verilmesi; ilgili personelin süreklilik esasına göre çalıştırılması gerekmektedir.
Öneriler
• TYP de bulunan 24 ay çalışabilir kuralı “Süresiz olarak çalışabilir” şeklinde değiştirilmelidir.
• Kura sistemiyle işçi seçimi kaldırılmalı, okullarda çalışan personel 1’den 10’a kadar puanlama yapılarak memnuniyet usulüne göre devam etmelidir.
• 9 Mayıs 2020 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan kararnamede de açıklandığı gibi sözleşmeli personel olarak istihdam edilmeli 12 ay süresiz çalışma hakkı verilerek mağduriyetlerinin giderilmesi gerekmektedir.
• Milli Eğitim Bakanlığı bünyesindeki devlet okullarında çalışan okul güvenlikleri TYP kapsamından çıkarılarak Milli Eğitim Bakanlığına bağlanmalıdır. Böylelikle okullarda her yıl güvenlik görevlilerinin değişmesinden kaynaklanan güvenlik açıklarının önüne geçilebilir. Okul güvenlikleri Milli Eğitim Bakanlığı bünyesine bağlı olarak sözleşmeli personel olarak çalışmak istemektedir.
Gelecek Partisi Sosyal Politikalar Başkanlığı