Öğretmenlerin Sorunları
Eğitim ülkeler için iki önemli işlevi yerine getirir; eğitimli işgücünü yetiştirir ve gençlere istenen inanç sistemi kazandırır. Eğitimin her iki amacı da gerçekleştirebilmesin tek şartı eğitim sisteminde iyi öğretmenlerin bulunmasıdır. Nurettin. Topçu’nun ifadesiyle “Eğitimde …en önemli sorumluluk muallime düşmektedir.” İyi öğretmenlerle hem eğitimli işgücü hem de doğru inançları olan gençler yetişecektir. Bu nedenle öğretmenler bir ülkenin kalkınması için en esaslı unsurdur.
Öğretmenler, geleceğin çalışanları olacak öğrencilerin etik değerler çerçevesinde verimliliğini ve yaratıcılığını arttırırlar. Öğrenciler yaratıcı ve üretici olmaya itildiğinde, büyük bir ihtimalle girişimci olacaklar ve sonunda ülkenin ekonomik kalkınmasını sağlayacak teknolojik yenilikleri yapacaklardır.
Eğitim sistemleri iyi olan ülkelerde öğretmenlik en kutsal mesleklerden sayılır ve onlara sağlanan imkanlar üst düzeydedir. Bu hayati rollerine rağmen bizim gibi ülkelerde öğretmenler maalesef yeteri kadar takdir edilmez ve onlara sağlanan imkanlar yeterli değildir.
Öğretmenlerin maaşlarının düşüklüğü en önemli sorundur. Aşağıdaki tablo 2003 ve 2019’daki memuriyete yeni başlayan öğretmen, polis ve hâkim maaşlarını vermektedir.
Bu grup içinde hem 2003 yılında hem de 2019 yılında maaşları en düşük olan öğretmenlerdir. Her ne kadar 2003 ila 2019 yılları arasında maaş artış yüzdesi diğerlerinden fazla olsa da 2003 yılında hâkim maaşının %61’ni, 2019 yılında ise %64’ünü almışlardır. Polislerle kıyaslandığında öğretmenler 2003 yılında polis maaşının yüzde 76’sını 2019 yılında ise ancak %83’ünü alabilmişlerdir.
Maaşları düşük olduğu için, mevcut hükümet öğretmenlere ek göstergelerinin 3600’e çıkarılmasını vaat etmiştir. Cumhurbaşkanlığının ikinci 100 günlük eylem planında da açıkça taahhüt edilmesine rağmen bugüne kadar somut hiçbir adım atılmamıştır.
Öğretmenlerin mali durumlarını iyileştirmeye katkısı olacak bir husus da ek ders ücretlerinin arttırılmasıdır. Ek ders ücretleri günün şartlarına uygun bir şekilde yeniden düzenlenmeli ve en az iki kat arttırılmalıdır.
Öğretmen maaşları açısından düzeltilmesi gereken bir durum da aylık karşılığı ders saat sayıları arasında branşlar bakımından farkların olmasıdır ki bu durum adaletsizlik ve eşitsizliğe yol açmaktadır.
Aynı amaç, kapsam ve içeriğe sahip kurumlarda ders veren öğretmenlerden bazıları (Örgün ve Yaygın Eğitimi Destekleme ve Yetiştirme Kursları Yönergesi kapsamında) ek ders için %100 artırımlı ücret alırken diğerleri için Cumartesi. Pazar, yarıyıl tatilleri ve diğer günler saat 18:00 den sonra yapılan eğitimlerde ders ücretlerine artırım yapılmamaktadır.
En çarpıcı sorunlardan birisi de yüksek lisans ve doktora yapan öğretmenlere ek ders birim saat ücretleri %25 ve %40 fazlasıyla ödenirken 21.3.2006’dan sonra bu hakkın kaldırılmasıdır. Bu uygulama ‘öğretmenlerimizin en az yüksek lisans derecesine sahip olmalarını istiyoruz’ hedefi ile taban tabana zıttır.
Örgün eğitim kurumlarında nöbet görevi için öğretmenlere ek ders ücreti ödenirken yaygın eğitim kurumlarında ödenmemektedir. Nöbet görevi için ek ders ücreti 3 saat ile sınırlıdır. 3 saatten fazla çalışanlar için de ödeme yapılmalıdır.
Okul ve bölge farklarını azaltmada belki en önemli unsur, az gelişmiş yörelerde çalışan öğretmenlere gelişmiş bölge öğretmenlerinden daha fazla ücret ödemektir. Her iki bölgede çalışan öğretmenlere aynı mali haklar sağlanmaktadır. Bu adaletli olmayan ve eşitsizlik yaratan bir uygulamadır.
Öğretmenleri, İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı (İLKSAN)’na zorunlu üye yapmak, hem hukuka aykırı hem de anti-demokratik bir uygulamadır.
İlkokullarda Yetiştirme Programı’nda (İYEP) görev yapan öğretmenlere %100 artırımlı ek ders ücreti verilmemektedir. Halbuki Destekleme ve Yetiştirme Kurslarında çalışanlar bu artırımlı ücreti almaktadır.
Sosyal Sorunlar
Öğretmenlerimizin sosyal sorunlarına bakıldığında meslekleri için çok gerekli olmasına rağmen “Öğretmenlik Meslek Kanunu” henüz çıkmamıştır.
İlgili yönetmelikte (Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği) eğitim mazeret izni olmadığı için öğretmenler lisansüstü eğitime gidememektedir.
Öğretmenevlerinde konaklama ücretleri yüksektir.
Sözleşmeli öğretmenler de askerlik görevlerini öğretmenlik yaptıkları yerin dışında yapabilmelidir.
Öğretmenler TOKİ ve benzeri kuruluşların konut edindirme imkanlarından yeterince faydalanamamaktadır.
Çalışma Şartları
Öğretmenlere uygulanan şiddete karşı caydırıcı yasal düzenlemeler yoktur.
Görev başında hayatını kaybeden öğretmenlere şehitlik hakları verilmemektedir.
Başarı esaslı sıra tayinlerinin kaldırılması il içi yer değiştirmelerde adaletsizliğe yol açmaktadır.
Hizmet içi faaliyetleri yetersizdir. Yetersiz olan bu faaliyetlere katılanlar da memnuniyetsizlik ifade etmektedirler.
Norm kadro güncellemeleri ile mazerete ve isteğe bağlı iller arası ve il içi yer değişikliği işlemleri aynı zamanda yapılmamaktadır.
Öğretmenliğe girerken lisans mezuniyeti ve KPSS sınav sonuçları yeterli olmalıdır. Tekrar tekrar yazılı ve sözlü sınava girmek adaletsiz ve eşit olmayan bir uygulamadır.
Yapılması gerekenler
Ülke kalkınmasına en büyük katkıyı sağlayacak, doğru ve yanlışı ayıracak, etik kurallara bağlı gençler yetiştirmeleri beklenen öğretmenlerin maaşları çok düşüktür. Bu durum bir polis memurundan daha az maaş alan öğretmenlerin maalesef idarecilerin gözündeki önemini göstermektedir. Acilen öğretmen maaşlarını hakim maaşı seviyesine yükseltmek ve bu konuda her türlü fedakarlığın yapılması gerekir.
MEB öğretmenler arasında adaletsizlik ve eşitsizlik yaratan bütün uygulamalara son vermelidir. Bunlar huzurlu bir çalışma ortamının sağlanması için son derece önemlidir.
Sosyal ve çalışma şartları ile ilgili sorunların büyük bölümü Millî Eğitim Bakanlığı tarafından kolaylıkla çözülecek niteliktedir. Bunların en önemlilerinden birisi onları güçlendirecek hizmet içi ve diğer eğitimlerin azlığı ve olanların da yeterli olmamalarıdır. Hizmet içi eğitimler arttırılmalı ve kaliteleri yükseltilmelidir. Öğretmenlerin lisans üstü çalışma yapmamaları için her türlü engel getirilmiştir. Eğitim için mazeret izni verilmeli ve ek ders birim saat ücretleri yüksek lisans için %25 ve doktora için %40 arttırılmalıdır.
Öğretmenliğe henüz başlamamış atama bekleyen öğretmenlerin giderek artan sayılarını eritebilmek için Gelecek Partisinin, Eğitim Fakültelerini de içine alan bir çözümü vardır. Bu çözüm gelecek raporlarımızın birinde kamuoyuna duyurulacaktır.
Unutulmamalıdır ki eğitime ve bilgiye yapılan yatırım her zaman bir ülkenin geleceğine dönük en önemli ve sarsılmaz bir yatırımdır.
GELECEK PARTİSİ EĞİTİM POLİTİKALARI İZLEME KURULU BAŞKANLIĞI